Ιχθύς

Η μεγάλη θεματική έκθεση ΙΧΘΥΣ φέρνει κοντά τους Ελλαδίτες με τους Κύπριους καλλιτέχνες, σε κοινό όραμα δημιουργίας με θέμα το ψάρι, αρχέγονο σχήμα που συνδέθηκε άμεσα με την Ελλάδα, την Κύπρο και τη σαγηνευτική γοητεία του θαλάσσιου κόσμου που τις περιβάλει.

Η έκθεση ξεκινάει από  παλαιοντολογικά ευρήματα και απολιθώματα ψαριών πολλών εκατομμυρίων ετών, περνά σε αγγεία της αρχαϊκής περιόδου  και της Μεσαιωνικής κεραμικής και καταλήγει στις πιο σύγχρονες εκφράσεις δημιουργίας στην Ελλάδα και την Κύπρο.

Οι δύο τόμοι του εξαιρετικού καταλόγου της έκθεσης είναι εμπλουτισμένοι από κείμενα γνωστών κριτικών τέχνης, ιστορικών τέχνης, αρχαιολόγων, συγγραφέων και καθηγητών πανεπιστημίου. Χαρακτηριστικά, ο Χρύσανθος Χρήστου, γνωστός τεχνοκρίτης, γράφει για το ψάρι σαν σύμβολο έκφρασης:

“Συμπερασματικά θα μπορούσε να σημειωθεί ότι στην ελληνική αλλά και την παγκόσμια τέχνη το θέμα του ψαριού έχει χάσει τον χαρακτήρα που είχε παλαιότερα, ιδιαίτερα από το δέκατο έβδομο στον δέκατο ένατο αιώνα. Δεν περιορίζεται να είναι ένα από τα θέματα των σκηνών κουζίνας και της Νεκρής Φύσης, αλλά χρησιμοποιείται για να εκφράσει νέες συνθήκες, ανησυχίες, προβλήματα. Έτσι όλο και περισσότερο εγκαταλείπεται η ρεαλιστική αναφορά του για να δοθεί μια περισσότερο μεταφορική και συμβολική διάσταση του. Αυτό έχει σαν συνέπεια και την αποφυγή του ρεαλιστικού λεξιλογίου και των περιγραφικών τύπων και την προτίμηση της απόδοσης του με ιδιαίτερη έμφαση στην σχηματοποίηση, τα υπαινικτικά στοιχεία και τις νέες σχέσεις. Με διάφορους τρόπους και νέες τεχνικές χρησιμοποιείται για να υποβάλει καινούργιες συναντήσεις των δημιουργών του με το κόσμο, νέες ερμηνείες, νέες κατευθύνσεις. Όλο και σαφέστερα χρησιμοποιείται σαν δυνατότητα να εκφράσει συμβολικά ακόμη και νέες ανησυχίες και αδιέξοδα. Μάλιστα δεν θα ήταν πολύ τολμηρό το να ισχυριστεί κανείς ότι σα θέμα το Ψάρι ξαναγυρίζει στη σημασία που είχε κατά τα προϊστορικά και τα πρωτοϊστορικά χρόνια, αφού είναι περισσότερο από οτιδήποτε άλλο σύμβολο και μεταφορά πεποιθήσεων και σχέσεων του ανθρώπου με τον κόσμο και τη ζωή”.

Η Μαρίνα Σχίζα, ιστορικός τέχνης, γράφει για τα έργα των Κυπρίων καλλιτεχνών:

“Ο Ιχθύς, μέσα από το έργο των Κυπρίων καλλιτεχνών, όπως θα δείτε και εσείς, γίνεται πιστεύω σύμβολο χαράς και αναγέννησης, σύμβολο ελευθερίας και ζωής. Μέσα στον κίνδυνο η Κύπρος να μετατραπεί σε πύρινη λαίλαπα αυτή η διάσταση της θάλασσας και των ζωντανών της αντισταθμίζει με τη δροσιά που εκπέμπει. Γίνεται η μόνη διέξοδος στα πολλά αδιέξοδα που μας έχουν περικυκλώσει και που, ευτυχώς ή δυστυχώς, μόνο η εικαστική δημιουργία μπορεί να προσφέρει”.

Και ο Γιάννης Τουμαζής, επιμελητής του Κέντρου, δίνει τη δική του μεταφυσική και ποιητική ερμηνεία για το συμβολισμό του Ιχθύ:

“Η ανθρώπινη διαδρομή έχει χρησιμοποιήσει το ψάρι σαν σύμβολο ζωής παρούσας και μέλλουσας. Από τις πρώτες χαράξεις στους βράχους των προΪστορικών σπηλαίων μέχρι τις κατακόμβες των πρώτων Χριστιανών όπου ΙΧΘΥΣ σήμαινε Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ, από τους μύθους των Σουμερίων μέχρι το θαύμα του πολλαπλασιασμού του άρτου και των ψαριών, από τα προϊστορικά εργαλεία φτιαγμένα από κόκαλα ψαριών μέχρι τη Μεσαιωνική μαντεία, ο Ιχθύς καθορίζει τη δική του μυθολογία. Η γοητεία που εξασκεί ο Ιχθύς, ο Ιχθύς ταξιδευτής που ενώνει τους ωκεανούς μεταφέροντας μαζί του, απ’ άκρη σ’ άκρη του πλανήτη, μνήμες ατομικές και παγκόσμιες, συνειδητές και υποσυνείδητες, μετατρέπεται σε προσωπικό όραμα του καλλιτέχνη και αναλαμβάνει για ακόμα μια φορά στην Ιστορία, το ρόλο του εκφραστή ψυχών”.