Παρθένης, Γκίκας, Τσαρούχης, Μόραλης – Τέσσερις Δασκάλοι του Ελληνικού Μοντερνισμού

Είναι η πρώτη φορά που τόσα σημαντικά έργα, πάνω από 120, των πρωτοπόρων αυτών δημιουργών της ελληνικής τέχνης του 20ού αιώνα, παρουσιάζονται μαζί. Να τί λέει ο επιμελητής της έκθεσης για την από κοινού παρουσίαση αυτών των τεσσάρων ζωγράφων:

“Γιατί επελέγη άραγε ως έκθεση-προσφορά προς τον κυπριακό ελληνισμό η από κοινού παρουσίαση τεσσάρων ζωγράφων με τόσο έντονη προσωπικότητα – και ίσως γι’ αυτό με εντονότερες διαφορές – όπως είναι ο Κωνσταντίνος Παρθένης, ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, ο Γιάννης Τσαρούχης και ο Γιάννης Μόραλης; Μήπως πρόκειται για μια πρόταση ανάγκης μάλλον, η οποία επιδιώκεται εκ των υστέρων να καλυφθεί θεωρητικά ή όντως ενέχει η συνύπαρξη των τεσσάρων κάποιο βαθύτερο συμβολισμό;

Βέβαια μια πρώτη ανάγνωση εύκολα θα υπογράμμιζε εξόφθαλμες ομοιότητες: ότι πρόκειται δηλαδή για σημαντικότατους δασκάλους της νεότερης ζωγραφικής μας και μάλιστα ότι ο Γκίκας, ο Τσαρούχης κι ο Μόραλης υπήρξαν μαθητές του Παρθένη ή ακόμη ότι τα παρουσιαζόμενα έργα προέρχονται από τις όντως επιβλητικές δωρεές των καλλιτεχνών προς την Εθνική Πινακοθήκη ή τέλος ότι τα περισσότερα απ’ αυτά φιλοτεχνήθηκαν στις κρίσιμες από πολλές πλευρές δεκαετίες του ’30 και του ’40.

Δεν αποτελούν όμως αυτά τα στοιχεία την πιο ουσιαστική συγγένεια ανάμεσα στους τέσσερις κατά τη γνώμη μου. Το βαθύτερο κοινό χαρακτηριστικό, το οποίο και νομιμοποιεί την παρούσα έκθεση, βρίσκεται αλλού: Και οι τέσσερις αντιμετωπίζοντας την τέχνη και τη ζωή με την ίδια “αριστοκρατική” στάση, επιχείρησαν συνειδητά και ασυμβίβαστα να συνδυάσουν τις μεγάλες πλαστικές κατακτήσεις των αρχών του αιώνα μ’ ένα λεξιλόγιο που να περικλείει την ιδιομορφία της ελληνικής εμπειρίας ιδωμένης διαχρονικά και συγκροτημένης τόσο από το καθημερινό βίωμα όσο και από την εμβάθυνση σε ό,τι γενικευτικά αποκαλούμε παράδοση”.

Την έκθεση θα πλαισιώσουν επίσης δύο πολύ σημαντικές εκδηλώσεις:

Διάλεξη
“Τέχνη και Ιδεολογία στη Νεότερη Ελλάδα 1830-1940”
Σάββατο 14 Οκτωβρίου 1995, στις 7.00 το βράδυ
Θα μιλήσει η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης και Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτζου, κυρία Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα

Ξεναγήσεις
Σάββατο 14 Οκτωβρίου 1995 στις 11.00 το πρωί και στις 6.00 το απόγευμα
Τους επισκέπτες θα ξεναγήσει ο επιμελητής της Εθνικής Πινακοθήκης και της έκθεσης κ. Μάνος Στεφανίδης